Böhmer/Will, Regesten (706-1288)

5045 Quellen in dieser Liste. Sie sehen die Quelle 1412.

BW, RggEbMz 25 Nr. 036

Datierung: Dezember 1115

Quelle

Ohne Aussteller, Empfänger und Empfangsort

Archiv: Böhmer/Will, Regesten

Weitere Überlieferung:

  • Böhmer/Will, Regesten mit Verweis auf: siehe Angaben im Text

Geographische Bezüge:

KML Visualisierung

Inhalt

Kopfregest:

Erzbischof Adalbert wird auf energisches Verlangen der Mainzer Bürger zu Speyer, wohin ihn der Kaiser abgeführt hatte, aus dem Kerker entlassen.

Vollregest:

Sub eodem tempore domnus imperator Mogontiam venit, cum subito ejusdem urbis familia, tam nobiles, tam Ministeriales, ipsum adeunt, orant, ad omne servitium suum fidelissimos se ammodo promittunt, dum episcopum, quem iam triennium captum detinuit, eis reddat. Tandem precibus eorum victus, tum etiam quasi vi pro temporis articulo coactus, episcopum eis reddidit, et quod regni primates non poterant, Mogonciacensium hoc Conventicula in brevi obtinuit. Ann. Patherbrun. ed. Scheffer-Boichorst. 131. (Ann. Hildesh. in: MGH SS 3, 113. und Ann. Colon. in: MGH SS 17, 751.)

Conventus post haec imperator amicorum consiliis, immo totius regni compulsus querimoniis, generalem in kalend. Novembr. curiam Mogontiae fieri instituit, ubi liberam omnibus audientiam, de sibi objectis satisfactionem, de suis extraordinarie vel inveniliter gestis correctionem ad senatus consultum repromisit. Statuto itaque tempore ipse Mogontiae presens condictum frustra prestolatur Conventum ‒ nam preter paucos episcopos nemo principum adventabat ‒ Mogontini aptum sibi tempus arridere perpendentes, subito palatium loricati et armati vallant; alii atrium furiose irruentes, in turmas et cuneos se glomerant; omnia strepitu, cuncta clamoribus implentes, aulicis horribile spectaculum demonstrant. Quid multa? Dubium non est, quod, nisi datis ad presens obsidibus imperator ea quae sibi imponebantur facturum se citissime confirmasset, ipsum fortasse palatium cum universorum qui in eo erant crudelissima nece ilico corruisset. Ita sedato vix militum plebisque ferventissimo furore, caesar ab urbe secessit, et post paucos dies Adelbertum, quem jam per annos tres artissima mancipaverat custodia, vix nimirum ossibus herentem ut coactus promiserat, kathedrae suae remisit. Ekkehardi Chron. in: MGH SS 6, 249;

Unde factum est, ut cum idem Adalbertus, cuius supra memini, Mogontiensium jam novus electus, ob illatas regi molestias, a rege captus et in carcerem retrusus, non inde prius exire potuisset, quam iste, Bruno inquam [aeus Trevir.], fidem faciendo, numquam illum regi nociturum, pro ipso se obsidem regiae custodiae dedit. Gesta Trever. in: MGH SS 8, 193;

Adalbertus Magontinus episcopus pristino honor. restituitur. Ann. Rosenveld. in: MGH SS 16, 104;

Aput Mogontiam civitatem concurrentibus civibus una cum Arnoldo, ipsius civitatis comite, rex coactus episcopum Mogontiensem Adelbertum a vinculis absolvit. Ann. Pegav. l. c. 253 u. Chron. Sampetr. ed. Stübel, in: Geschichtsqq. d. Provinz Sachsen. I, 16;

Adelbertus episc. de captivitate liberatur. Annal. St. Disibodi. in: MGH SS 17, 22;

Quem imperator captum in carcerem posuit et multis diebus acerrime afflixit. Ad ultimum ad petitionem Mogontiensium relaxatus et imperatori reconciliatus, post breve iterum scintillam emisit qua totum regnum inflammavit. Casus monasterii Petrishus. in: MGH SS 20, 659;

Quid dicam de Mogontino, qui super omnes adversus imperatorem deseviit? Is enim civium suorum, qui cesarem Moguntie obsederant, studio carcere erutus et sedi sue restitutus, quantas mortes in captivitate pertulerit, non tam exesi corporis specie, quam ultionis acerbitate expressit. Qui etiam legatione sedis apostolicae functus, frequentibus conciliis episcoporum aliorumque quos iustitie species induerat, excommunicationis verbum in cesarem deponebat. Helmoldi Chron. Slavor. Lib. I. in: MGH SS 21, 43;

Post hec imperator curiam Moguntie celebraturus intravit: Maguntini vero nacta oportunitate armati intrant imperatori mortem minitantes, nisi pontificem suum Adelbertum eis reddat, quem tam multo tempore detinuerat captivatum. Imperator vero, ut coactus promiserat, ipsum pontificem, jam per tres annos carcere afflictum et nimirum ossibus vix herentem, cathedre sue remisit. Schatz, Chron. Halberstad. 50 u. MGH SS 23, 104.

In einer handschriftlichen Chronik des 16. Jahrhunderts. (Fratrum Eremit.) bei Joannis, Rerum Mogunt. I, 536, welche wohl auf früheren Überlieferungen beruht, heißt es: Doch dergestalt, wo sie für ihn sprechen vnd bürg werden würden, so gedachter Erzbischof sich in Jahrs-Frist vm seiner aushandlung (f. misshandlung) mit ihm nit vertragen, dass er sich dann ohne alle Widerred oder einige Verhinderung in die Gefengniss, in der er iezunder wäre, wiederum stellen, oder, wo das nit geschehe von ihm, dass dann etliche aus ihnen, die er ausdrücklich nennen was, vnd die furnehmsten waren, sich an seine statt antworten solten. (Vergl. Böhmer, in: Period. Bl. f. die hist. Ver. v. Hessen. 1849. S. 172.) Erzb. Bruno v. Trier stellte sich selbst als Geisel. non inde prius exire potuisset, quam iste, Bruno inquam, fidem faciendo, nunquam illum regi nociturum, pro ipso se obsidem regiae custodiae dedit." Gesta Trevir. in: MGH SS 8, 193.

In dem Privileg Adalberts für die Mainzer vom Jahr 1118 sagt er selbst: Tam diu itaque clerus, comites, liberi, cum civibus et familia praefato imperatori Heinrico insistentes elaboraverunt, donec me tandem, datis obsidibus caris filiis et propinquis, corpore ex toto attenuatum, vix semivivum, sicut fideles filii patrem in sua receperunt. Sed quam caute, quam honeste, quam juste obsides haberentur, sine moerore nemo loqui poterit. Nam alii membris truncati redierunt, alii fame, alii exilio deputati, alii nuditate et corporis aegritudine praeoccupati perierunt. Guden, C. d. I, 118. Siehe auch den Brief König Heinrich V. an den Mainzer Klerus unter Nr. 56 gegen Ende. Vergl. Arnold, Verfassungsgeschichte d. deutschen Freistädte d. Freistädte. I, 200; Gause, 22; Kolbe, 64.

Quellenansicht

Keine

Metadaten

Personenindex

Ortsindex

Zitierhinweis:

BW, RggEbMz 25 Nr. 036, in: Die Regesten der Mainzer Erzbischöfe, URI: http://www.ingrossaturbuecher.de/id/source/12364 (Zugriff am 28.03.2024)